tuinaanleg

Als je moestuiniert met kinderen, wil je dat je kinderen het naar hun zin hebben. Deze cursus biedt allerlei interessante, leerzame informatie en creatieve kinderactiviteiten om de kinderen bij de moestuin te betrekken. Maar je kunt ook de inrichting van de moestuin afstemmen op kinderen zodat ze zich goed vermaken. Laat je inspireren door deze speelelementen voor kleine en grote moestuinen.

Kinderen zullen tussen het moestuinieren door ook de behoefte hebben vrij te spelen. Klimmen, kruipen, sluipen, springen, hangen en verstoppen, voor kinderen is de tuin in de eerste plaats een plek waar ze lekker kunnen bewegen. Het is daarom fijn als je behalve groenten en fruit wat elementen en reliëf toevoegt die hiertoe uitnodigen.

Graaf bijvoorbeeld een kuil en maak van het materiaal dat je uitgraaft een heuvel waar ze vanaf kunnen rennen, rollen en glijden. Ook leuk èn goed voor het evenwichtsgevoel zijn een aantal grote hoge keien of boomstammen die je kind uitdagen te klauteren en springen. Eventueel zorg je voor een dempende ondergrond met gras of houtsnippers rondom.

Meer speelelementen

Een zandbak is vooral leuk voor je jongere kinderen. Zorg ervoor dat je deze kunt afsluiten en doe er niet meer dan 50 cm zand in.

Met stapstenen kun je een leuk hinkelpad maken. Als je dat aanlegt op een deel dat licht oploopt (10 cm) is het voor de kinderen extra uitdagend. Je kunt om het hinkelpad af te schermen een lage haag eromheen planten.

Met wat kleinere stenen in allerlei vormen en kleuren kun je mozaïekvormen maken. Bijvoorbeeld een slingerpaadje of rotonde. Laat de kinderen meedenken en helpen bij de aanleg.

Verder is het fijn om allerlei losse natuurlijk speelmaterialen in je tuin te hebben zoals takken, stenen, modder of dennenappels.

Bomen

Heb je de ruimte, leg dan een speelbosje aan met bijvoorbeeld een hazelaar als klimboom en een snel groeiende vlierstruik waar je de bloesem kunt plukken om vlierbessensiroop mee te maken. Spelen er veel kinderen, zorg dan voor voldoende bomen en heesters, in groepjes geplaatst, om ‘speelerosie’ te voorkomen.

Helemaal leuk is om een boomhut te bouwen in de klimboom. Deze kun je zelf bouwen of bestellen. Uiteraard let je op de stevigheid en veiligheid van de constructie als je deze door wat oudere kinderen zelf laat bouwen.

Bamboebos

Met zo’n 20 bamboestruiken van de soort Fargesia robusta maak je een bamboebos om in te verstoppen en te spelen. Je kunt kant-en-klare bamboeplanten kopen of ze zelf telen. Bamboe groeit snel! Lees hier meer over bamboe telen.

In de eerste 2 jaar zal het bamboebos af en toe beschermd moeten worden tegen de speeldruk als er veel kinderen spelen. Maar uiteindelijk zal de groei en het spelen elkaar in evenwicht houden.

Sensorische planten

Kinderen beleven alles met hun zintuigen. Daarom is het erg leuk om in of rond je moestuin planten te kweken die je kunt ruiken, voelen en zelfs horen.

Planten die lekker voelen zijn bijvoorbeeld ezelsoor, het zachte schapengras, verend kussenachtig mos en de zijdezachte bloemen van het hazestaartje (Lagurus ovatus).

Heerlijk ruiken doen lavendel, de eenjarige siererwt (Lathyrus odoratus), kamperfoelie, boerenjasmijn en geurgeraniums.

Maar ook kruiden zoals de dropplant, basilicum (je hebt ook citroenbasilicum en kaneelbasilicum) en de maggiplant (Levisticum). Vaak moet je de kruiden even aanraken of het blad licht kneuzen om de geur vrij te laten komen.
Hier lees je alles over deze zogeheten sensorische beplanting.

Giftige planten

Naast deze planten die je kunt proeven en aanraken, bestaan er ook planten waarbij je dat beter niet kunt doen. Ze zijn giftig. Het gaat om de volgende soorten:

• Gouden regen
• Taxus
• Wonderboom
• Monnikskap
• Vingerhoedskruid
• Oleander
• Meiklokjes (in alle delen erg giftig!)
• Reuzenberenklauw
• Buxus
• Rhodondendron
• Doornappel (Datura)
• Wonderboom (Ricinus communis)

De volgende planten hebben giftige bessen:

• Kamperfoelie
• Sneeuwbes
• Wilde wingerd
• Klimop
• Lijsterbes
• Hulst
• Peperboompje
• Kardinaalsmuts
• Gelderse roos
• Laurierskers

Heb je bovenstaande planten in de tuin, verwijder ze dan of voorkom dat je kind deze planten aanraakt (reuzenberenklauw, buxus, wolfsmelk en monnikskap) of delen van de plant of besjes opeet.

Kijk ook eens naar deze uitgebreide lijst van giftige planten, mèt foto.

Wat is kindvriendelijke beplanting?

Struiken

• Vlinderstruik
• Kornoelje
• Hazelaar
• Olijfwilg
• Liguster
• Laurierkers
• Wilg
• Vlier
• Sneeuwbes

Bodembedekkers

• Klimop
• Grote en kleine maagdenpalm
• Elfenbloem

Bloeiende planten

• Gele toorts
• Judaspenning
• Koninginnenkruid
• Rode zonnehoed)
• Duizendknoop
• Damastbloem
• Vrouwenmantel
• Veel soorten ooievaarsbek (Geranium)
• Kalimeris

Siergrassen

• Zegge
• Lampenpoetsersgras
• Deschampsia
• Hakonechloa macra

Gazon

Heb je een grote tuin dan is een grasveldje om te voetballen, koppeltje duikelen of te rennen ideaal. Het kan ook als valondergrond dienen onder de bomen. Vaak zijn grasveldjes van die strakke groene biljartlakens. Bij deze moestuincursus past dat natuurlijk niet.

Ga voor een natuurlijk grasveld en laat mos en bloemen toe. Een mostapijt ziet er altijd mooi groen uit en hoeft zelden gemaaid te worden. Bovendien is het lekker zacht als je er met blote voeten doorheen loopt.

Madeliefjes, klavers en paardenbloemen krijg je al snel in je grasveldje. Deze bloemen zijn goed bestand tegen spelende kinderen. Komen soorten als gewoon biggenkruid, gewone brunel, knoopkruid, muizenoortje en gewone margriet erbij? Dan verschraalt je grasveldje. Je gazon wordt op dat moment heel interessant voor insecten en graslandpaddenstoelen.

Vanzelfsprekend gebruik je geen kunstmest en bestrijdingsmiddelen voor je grasveld.

Maaien doe je slechts twee keer per maand zodat insecten tussen de grassen kunnen schuilen en bloemen de kans krijgen hun zaad te verspreiden. Maai niet vóór half juni. De tweede keer doe je het beste in september, zodat bloemen nog een tweede keer kunnen bloeien en zaad vormen. Het gras gaat dan kort de winter in en dat is prima.

Het maaisel haal je weg zodat jouw graslandje verder verschraalt. Zo hoef je steeds minder te maaien en krijg je meer en meer bloemen.

Rustplekken

Naast lekker bewegen en creatief bezig zijn, is het voor kinderen ook als er plekken zijn waar ze zich kunnen terugtrekken of neerploffen. Om te zitten kun je boomstammetjes gebruiken of een liggende boomstam. Tuinstoelen en weerbestendige zitzakken zijn minder natuurlijk, maar die kun je eventueel ook gebruiken. Een picknicktafel is een fijne plek om samen te komen en te eten, te tekenen of te knutselen.

Schaduw

Bescherm je kind tegen de zon. Kinderen zijn heel gevoelig voor een zonnesteek.
Zorg voor voldoende schaduwplekken in de tuin met bomen, een mooie doek die je tussen schuur en schutting spant of een pergola die je laat begroeien met druiven. Een tunnel in een aangelegde heuvel biedt ook schaduw.

Ook in een wilgentenen tipi kunnen kinderen beschutting vinden. Maar een afdakje van wilgentenen kan ook. Maak eerst het frame waarop je de buigzame wilgentenen vastmaakt en zet het scherm dan op palen.

Wil je snel schaduw creëren? Maak dan met drie stokken, een stuk touw en oude dekbedovertrekken een kleurige tipi. Een paar leuke kleedjes en kussens eronder en je hebt een heerlijk schaduwrijke chillplek!

Verkoeling door water

Creëer zo mogelijk een vijver of een waterloop met een boomstam eroverheen. Kinderen zijn dol op water! Het is beweeglijk en stimuleert zo de creativiteit. In water zitten bovendien diertjes die je kunt bestuderen. Zoals specifieke vogels, libellen, kikkers en salamanders.

Vanzelfsprekend let je op de veiligheid. Laat je kind geen moment alleen achter bij het water en zorg ervoor dat het er niet in kan vallen. Een peuter kan in enkele centimeters water verdrinken. Je kunt ook wachten met het aanleggen van zo’n vijver tot je kinderen minstens de lagere schoolleeftijd hebben bereikt.

Hier lees je alles over de aanleg van een vijver en de veiligheidsmaatregelen die je kunt nemen.

Dieren in de tuin

Door een vijver krijg je meer dieren in de tuin en dat is waardevol en gezellig. Niets zo fijn en leerzaam voor kinderen als het leven in de tuin te ontdekken en onderzoeken. Probeer daarom zoveel mogelijk dieren naar de tuin te lokken.

Hieronder enkele tips:

• Voorzie je tuin van vogel- en vlinderhuisjes, insectenhotels, voedertafels en drinkschalen. Zo heb je in een mum van tijd een diervriendelijke tuin.
• Stel de grote schoonmaak in de border uit tot op het einde van de winter. In hopen droge bladeren en dorre takken vinden insecten, amfibieën en kleine zoogdieren geschikte schuilplaatsen, aan zaaddozen en bessen kunnen vogels zich te goed doen.
• Zorg voor genoeg planten die bijen en vlinders aantrekken.
  Een natuurlijke tuin met veel verschillende soorten planten en gelegenheid om nesten te bouwen en te schuilen, trekt vogels, vlinders, kikkers en egels aan.

Je kunt ook tamme dieren in je tuin houden zoals kippen of konijnen. Kinderen leren veel van dieren. Zo leren ze bijvoorbeeld van jongs af aan verantwoordelijkheid te dragen (wel goed begeleiden!). Daarnaast bieden huisdieren kinderen troost in geval van tegenslag.

De poep van de dieren kun je dan weer als mest gebruiken voor je moestuin.

Moestuinders in de dop

Behalve dat je als ouder moestuinieren vaak zult combineren met je kinderen, wil je kinderen – als ouder, als school of kinderopvang – ook graag de basisbeginselen van zelf groenten en fruit telen bijbrengen.

Maak een plekje vrij voor jouw kinderen waar ze zelf groenten, fruit en siergewassen kunnen telen. Kies een zonnige plek en niet een donker hoekje in de schaduw. Want slechte groeiomstandigheden – en dus een teleurstellende opbrengst – maken moestuinieren voor kinderen minder leuk.

In hun tuintje kunnen kinderen zelf bollen planten, zonnebloemen zaaien en eenjarige planten. Snelgroeiende, gemakkelijke gewassen zoals radijsjes, erwtjes, kerstomaatjes, muismeloen zijn een goed idee. Je hebt dan snel resultaat waardoor kinderen gemotiveerd blijven 😉 Andere gewassen waarvan al in de moestuin kan worden gesnoept zijn aardbeien, bessen, rode en zwarte bessen, (doornloze) frambozen, aardbeien en druivenstruiken. Dat wordt lekker snoepen!
Wist je trouwens dat er ook eetbare bloemen bestaan? Leuk om te telen!

Omheinde minimoestuin

Ben je bang dat met name kleine kinderen je plantjes zullen beschadigen? Dan kun je een stukje van de moestuin voor hen reserveren en afscheiden van de teeltbedden met – afhankelijk van wat bij jouw tuin past – een kastanjehouten hekje, een lage, begroeide draadafsluiting, gekleurde palen of een lage gemengde haag.

Jonge kinderen blijven natuurlijk graag zo dicht mogelijk bij je. Voor hen kun je heel grote bak of kuip, een vierkante-meterbak of een tuintafel neerzetten waar ze hun eigen tuintje kunnen aanleggen.
Waarom wij telen in de volle grond lees je hier.

Bij Speelnatuur kun je allerlei elementen bestellen – zelfs een complete klimboom – voor een natuurlijke moesspeeltuin.

Fotocredits:
Grote foto jongen bloemen door Ilona Ilyés via Pixabay
Vingerhoedskruid door pasja1000 via Pixabay
Kinderen in moestuin door d-olwen-dee gepubliceerd onder CC-licentie.