taal

Planten hebben soms leuke of gekke dierennamen. Waar komt die naam vandaan?

Er zijn best veel planten met dieren in hun naam. Denk aan hondsdraf, paardenbloem, varkensgras en vogelmuur. Waar komt die naam vandaan?

Het is leuk daarover met kinderen te speculeren. Herkennen ze de planten? Welke groeien er in jullie moestuin?
En weten ze nog meer planten met dierennamen?
Misschien kunnen jullie dierennamen bedenken voor planten die je tegenkomt in de tuin?

Dit zijn enkele planten met dieren in hun naam en de betekenis van de naam:

1. Ossentong

Runderen hebben een lange, ruwe tong. Koeien hebben geen boventanden. Zo kunnen ze het gras goed afsnijden met deze ruwe tong. Het blad van de Anchusa, ofwel ossetong, is vaak behaard en lijkt daardoor op een ossentong. Die haartjes houden de dauw vast en voorkomen zo verdamping. Op deze manier kan de plant droge perioden overbruggen. In de vroege ochtend is Anchusa bedekt met dauwparels, wat erg mooi is. Anchusa officinalis (gewone ossentong) komt voor in kalkrijke duinen en bloeit van juni tot september. Je vindt de variëteit overblijvende ossentong als vaste sierplant in tuinen, in borders en in potten. Het is een exoot die zich snel verspreid. Bijen en andere insecten hebben meer aan de gewone ossetong.

2. Paardenbloem

Waar denk je dat de naam paardenbloem vandaan komt? Inderdaad! Paarden lusten graag dit kruid. De paardenbloem (Taraxacum) wordt ook wel ‘pisbloem’ genoemd. Ze werkt namelijk bloedzuiverend (dat houdt dat je veel moet plassen om afvalstoffen uit te scheiden) en werd door onze voorouders gebruikt als medicijn tegen het ‘pisoog’, een ontsteking op de oogleden.

3. Koekoeksbloem

Ken je die mooie paarse bloemen die rond Pasen in weg- en akkerbermen bloeien Vroeger werd gedacht dat het spuug dat er vaak op zit van de koekoek kwam. Die broedt vlakbij de bloem, is de bloemrijke graslanden die er toen nog veel waren. Maar het spuug in de oksel van de koekoeksbloem (Lychnis flos-cuculi) afkomstig van de larve van een kleine kever die zich erin verstopt.

Een andere verklaring voor de naam is dat de koekoek in de lente terug naar ons land terugkeert, precies wanneer de koekoeksbloem gaat bloeien.

4. Daslook

Daslook groeit op de plek waar ook de das zich verstopt: in een donker en vochtig bos. Zo komt dit sterk riekende plantje dat familie is van ui en look aan zijn naam. Toevallig ruikt de das net zo sterkt als de daslook (maar wel een beetje anders). Ook de beer was ooit in dit bos te vinden, daar verwijst de wetenschappelijk, Latijnse naam naar: Allium ursinum.

In de tuin is daslook een goede bodembedekker in de schaduw.

5. Kievitsbloem

De bloemen van dit bolgewas – een stinzenplant – lijken net voordat ze open gaan op kievitseitjes. Toevallig keren wanneer de kievitsbloem verschijnt ook de kieviten terug uit Engeland, Frankrijk of Noord-Afrika, vandaar de naam waarschijnlijk. Omdat een deel van de kieviten bij zachte winters in Nederland blijft, lijkt het alsof de kievit geen trekvogel is. De kievitsbloem (Fritillaria meleagris) bloeit in dezelfde vochtige weiden en graslanden als waar je de kievit kunt vinden.

6. Krabbescheer

Wie een vijver in zijn tuin heeft, kent krabbescheer (Stratioites aloïdes ) misschien wel. Wanneer de plant bloeit, wordt elke bloem gesteund door schutblaadjes in de vorm van een krabbenschaar. Als de plant niet bloeit, zie je dit niet. Krabbescheer overwintert in de winter op de bodem van de vijver en komt in het voorjaar weer boven drijven. 

7.Wolfsmelk

Met deze plant moet je oppassen in de buurt van kinderen. Hij bevat namelijk een bijtend, melkachtig sap dat bij huidcontact of inname irritatie, pijn en zwellingen veroorzaakt. Gebleken is dat de melk van koeien die dit plantje aten, scherp smaakt en giftig was. Een mooie planten om te zien, maar niet in een moestuin voor kinderen dus!

8. Lamsoor

Deze plant moet je niet verwarren met de zilte groente die je soms in de winkel kunt kopen. De laatste komt van de bij zee groeiende zult (Aster tripolium). Het eenjarige lamsoor dat in het Latijn Limonium heet heeft de vorm van een lamsoor. Van de bloemen kun je mooie droogboeketten maken.

9. Hondsdraf

De hondsdraf (Glechoma hederacea) heeft niets te maken met een hond of een draf. Hondsdraf is een verbastering van het oud-Hoogduitse woord gundreba. Dat betekent ‘over de grond kruipende plant die zwerende en etterende wonde heelt’. Nu weet je meteen waar je naar moet zoeken als je een wondje hebt!

10. Leeuwenbekje

Het leeuwenbekje (Anthirrhinum) heet zo, omdat als je zachtjes in de bloem knijpt, deze open gaat, net als een leeuwenbek. Er bestaan ook hoge rassen die je kunt gebruiken als snijbloem.

11. Berenoor

Deze plant heet in het Latijn Arctotis. Ze hebben wollige, grijsgroene, sterk ingesneden bladeren, daar komt waarschijnlijk de naam vandaan. De bloemen lijken op die van de gewone margriet. Deze snijbloem wordt gezaaid in april. De bloem groeit op elke bodemsoort en houdt van een zonnige plek met een doorlatende bodem.

12. Ganzenbloem

De ganzenblloem (Chrysanthemum is ook een leuke snijbloem. Hoe vaker je hem plukt, hoe meer hij bloeit. Deze margrietachtige bloemen komen in de kleuren geel, oranje en rood.

13. Kattensnor

Deze eenjarige bloem (Cleome) zit na de bloei vol snorharen. Zo komt hij aan zijn naam! Je hebt lang plezier van de plant, hij bloeit een paar maanden.

14. Kattenstaart

De kattenstaart (Amaranthus) heeft mooie, donkerrode bloeiende pluimen die lijken op kattenstaarten. Je kunt ze goed drogen voor in een droogboeket.

Meer gekke plantennamen

Hieronder nog een lijst met planten die dierennamen in zich hebben.
Hoe zouden die eruitzien? Laat je fantasie werken en teken de bloem zoals die in je opkomt.
Klopt jouw tekening met de werkelijkheid?

Krabbescheer door Meneerke bloem, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Lamsoor door Rüdiger, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Hondsdraf door E. Dronkert, CC-licentie
Arctotis door Stan Shebs, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons