onderzoek

Heb jij water in de buurt van je moestuin? Vooral in de lente en in de zomer is het heel leuk om waterdiertjes te tellen. Met een schepnetje, een zoekkaart, een loep en een ondiepe bak kun je een hele middag aan het water doorbrengen!

Vijvers en slootjes krioelen deze tijd van grote en kleine waterdiertjes. Ze schuilen voor de roofdieren tussen de plantenwortels en bladeren. Het lijken er veel, maar schijnt bedriegt. Hoewel de waterkwaliteit de laatste decennia is verbeterd, voldoen de meeste wateren nog niet aan de eisen. Het gaat daarom op veel plekken niet goed met de waterdiertjes.

Waterdiertjestelling

Om meer te kunnen zeggen over de kwaliteit van het water, startte het educatieve onderzoeksprogramma GLOBE een waterdiertjestelling waaraan je kunt meedoen. Je voert je waarnemingen dan door via een speciale app. Je helpt de onderzoekers zo de diertjes in kaart te brengen en de kwaliteit van het water te bepalen.

Wat heb je nodig om waterdiertjes te vangen?

• Een zo stevig mogelijk schepnet, liefst fijnmazig met een maaswijdte van niet meer dan 1 mm.
• Een ondiepe witte bak of doorzichtige bak met wit papier eronder.
• Een loep als je die hebt.
• Als je meedoet met het onderzoek: een smartphone of tablet met internetbereik.

Hoe vang je waterdiertjes?

Laat het net zakken in de modder op de bodem, veeg hem langzaam heen en weer en til hem voorzichtig op uit het water (als de zeef leeg is, probeer dan opnieuw – je moet misschien een paar keer zwaaien om iets te vangen).

Waterdieren zitten vaak tussen de planten, dus schep daar vooral met je net. Keer eventueel stenen om, daar komt ook van alles onder vandaan. Breng de gevonden slakken, kleine garnalen, rivierkreeften over naar een kleine plastic container gevuld met vijverwater (geen kraanwater!). Verwijder takjes en planten.

Hoe herken je waterdiertjes?

Heel leuk is om zoekkaarten of een veldgidsje over kleine waterdiertjes bij de hand te houden zodat je kunt zien wat je hebt gevangen. Zo leer je nog wat!
Als je meedoet aan de telling, kun je het beste minstens 50 dieren vangen. Zet internet en gps op je smartphone of tablet aan en ga naar www.waterdiertjes.nl. Daar staat vervolgens een handleiding over hoe je je waarnemingen invoert.

Welke waterdiertjes kan je tegenkomen?

• De waterschorpioen: hangt vaak stil aan het wateroppervlak om waterdiertjes (zoals kikkervisjes) te vangen. De lange buis aan z’n achterlijf is niet om te steken, maar om adem te halen.
• Bootsmannetje: zwemt op z’n rug en kan ook vliegen. Let op: hij kan ook heel hard bijten!
• De eendagsvlieg (haft): leeft wel een jaar onder water als haftenlarf, waarna hij zich verpopt om één dag een prachtige paringsdans op te voeren boven water.

Wil je de diertjes goed herkennen, dan moet je heel goed kijken naar de plaatjes op je zoekkaart of de website van www.waterdiertjes.nl. Let bijvoorbeeld goed op het aantal poten en het aantal staartdraden. Denk niet te snel dat je het wel weet!

Wanneer je klaar bent met je onderzoek, breng je de beestjes voorzichtig terug naar hun huis.

Foto door Bj.schoenmakers [CC0], via Wikimedia Commons