mensen

We leven met veel mensen op elkaar. Dat merk je ook als je een moestuin hebt. Meestal gaat het goed, maar soms ontstaan conflicten over overhangende takken, onkruid dat naar de buren kruipt of andersoortige overlast. Hoe los je dat op?

Laten we beginnen met het goede nieuws. Aan je buren kun je veel hebben.

Zo kun je met vereende krachten, zelfs zonder overleg of toestemming van je buren, van meerdere (moes)tuintjes naast elkaar een veerkrachtig ecosysteem maken. En ecosysteem is veerkrachtig als er een grote biodiversiteit is. Streef daarom in jullie tuinen samen naar zoveel mogelijk soorten planten en de dieren die daarop afkomen. Want tuinen – ook moestuinen – worden steeds belangrijker voor het behoud van biodiversiteit, omdat in de landbouw de biodiversiteit afneemt en er steeds meer wordt gebouwd ten koste van natuur.

Reliëf voor plaagbestrijding

Bijvoorbeeld: heeft niemand in de buurt water, dan kun jij een vijver aanleggen of ten minste drinkschalen neerzetten. Zaai bijenbloemen als de buurman die niet heeft. (Lees hiervoor nog eens de les over bloemen.) Is in de directe omgeving alleen maar lage beplanting te vinden, dan kun jij kiezen voor hogere beplanting zoals heesters of bomen of klimop aan de muur.

In tuinen met begroeiing in de hoogte – of dat nu bomen, struiken, of met klimplanten begroeide muren zijn – wonen meer kevers, slakken, bladluizen, duizendpoten, wespen en bladmineerders dan tuinen zonder. Misschien vind je het vervelend al die plantenetende insecten, maar daar komen insectenetende vogels op af die plagen in bedwang houden. Een grotere biodiversiteit betekent daarom ook een beter ecologisch evenwicht.

Je kunt dit in overleg met de buren doen en bekijken welke mogelijkheden jullie hebben voor verschillende elementen en beplanting. Lukt overleg niet, kijk dan je goed om je heen en vul je aan wat ontbreekt. Ook een composthoop en dood hout zorgen voor een toename aan biodiversiteit. Kies in het geval van beplanting voor inheemse, bij voorkeur streekeigen soorten. Samen kunnen jullie ervoor zorgen dat in een groter gebied meer soorten een kans krijgen.

Samen inkopen

Samenwerken met de buren is niet alleen goed voor de natuur, maar ook voordelig voor jullie. Jullie kunnen mulch, compost en zaaigoed samen groot inkopen en zo kosten besparen. Ook kun je de kosten van huurgereedschap delen en elkaar gereedschap uitlenen.

En wat dacht je van elkaar helpen als de ander even wat minder tijd heeft voor de tuin of op vakantie gaat? In dat geval is een goed contact wel noodzakelijk. Helaas is dat er niet altijd. Want je kunt je ook flink ergeren aan de ander.

Volkstuintjes

Een volkstuin in een groot moestuincomplex is geweldig. Je kunt elkaar helpen en van elkaar leren, elkaars spullen lenen en bij elkaar op de koffie of kruidenthee. Toch kunnen de wijze waarop jouw buren moestuinieren tot ergernissen leiden.

Enkele problemen waarmee de buren je kunnen opzadelen:

Onkruid. Vanuit de buurtuin kan onkruid als heermoes bij jou naar binnen groeien, omdat de buren niet genoeg wieden. Heb je het net met veel moeite in eigen tuin verwijderd, komt het even zo vrolijk weer binnen. Bijkomend probleem is dat het onkruid zich bij voorkeur op de perceelsgrens groeit en daar moeilijk te verwijderen door hekwerken en dergelijke.

Ongedierte. Je buren richten hun tuin in met veel vochtige rommelhoekjes waar slakken een goed onderkomen vinden. Ze wonen bij de buren, maar komen bij jou snacken.

Plantenziektes. Je buren weten niet goed hoe ze phytophtora en valse meeldauw onder de duim moeten houden. Of het interesseert ze geen zier. Of ze kunnen er echt niets aan doen en hebben de pech dat ze planten in hun tuin hebben die daar erg gevoelig voor zijn, zoals aardappelen en bepaalde tomaten- en courgetterassen. In alle gevallen lopen jouw planten ook gevaar, want beide ziektes verspreiden zich gemakkelijk via meeldraden en sporen.

Expansiedrift. De buren planten gewassen op de perceelsgrens die bij jou naar binnen wandelen en/of veel schaduw geven. Aardpeer is een beruchte indringer vanwege de uitlopers, maar ook zonnebloemen zijn geducht, omdat ze heel hoog kunnen worden en bij jou gaan overhangen. Vooral op kleinere percelen waar je niet kunt uitwijken kan dit ongemak veroorzaken. Daarom wordt in veel reglementen dan ook een maximumhoogte aangegeven voor (fruit)bomen en struiken op de tuin.

Zoals in het reglement van het Utrechtse tuinenpark Ons Buiten.

Op het moestuincomplex is het reglement er om een en ander in goede banen te leiden. Ontstaan er toch geschillen? Dan zijn er de ledenvergaderingen om je ongenoegen te uiten en te kijken of je misschien tot goede afspraken kunt komen.

Zo kun je in het geval van ziektes afspreken dat jullie rassen gebruikt die er minder gevoelig voor zijn. Of dat je ruimte laat voor ventilatie tussen de planten zodat het klimaat minder vochtig is en schimmelziektes geen kans krijgen. Vertel dat je met heermoes je planten kunt beschermen tegen phytophtora, lees nog eens de les over aardappelen voor het recept.

Vaak ligt een gebrek aan kennis aan overlast ten grondslag. Je kunt je buren natuurlijk altijd aanraden deze cursus aan te schaffen 😉

Altijd is er op de tuintjes wel een freewheeler die naar eigen inzicht tuiniert en nauwelijks beseft dat dat de ander voor problemen stelt. Net als in een woonwijk. Soms moet je dat maar tolereren en af en toe eens goedbedoelde adviezen geven.

Moestuin thuis

Ligt jouw moestuin in een woonwijk, dan is er geen duidelijk reglement met voorschriften over wel/niet spuiten, onkruid en hoge beplanting. Dan moet je het zelf uitzoeken met de buren.

Eigenlijk gaat het hier om dezelfde ergernissen als op het moestuincomplex met als bijkomend probleem het aangezicht.

Het kan natuurlijk heel goed zijn dat jij vooral zon hebt in je voortuin. En zon is iets dat plantjes nodig hebben om te groeien. Dus begin je een moestuin voor je huis. Stel dat dit in een nette buurt gebeurt met allemaal keurige voortuintjes, dan kan een buur of misschien zelfs de huurcommissie gaan klagen over het aangezicht. Volkomen onterecht natuurlijk, want een moestuin kan heel mooi zijn en een natuurlijke moestuin is van grote ecologische waarde.

Wat doe je dan?

Je hebt het recht om de tuinieren zoals jij dat wilt, zelfs moestuinieren. En als je er geen grote bende van maakt, zou je een geschil over dit of een van de andere onderwerpen het beste juridisch kunnen beslechten. Neem juridische stappen zodra je denkt dat je er niet meer in goed overleg uitkomt en je je bedreigd voelt. Of laat de ander dat doen als diegene per se wil dat jij de moestuin aanpast of beëindigt. De rechter beslist.

Hier lees je een mooi artikel (2012, Engelstalig) over Amerikanen die vanuit ecologisch perspectief en financiële noodzaak een moestuin in hun voortuin beginnen. En over de weerstand die dat oproept en problemen die eruit voortvloeien, tot gevangenisstraf aan toe. Maar ja, in de Verenigde Staten is de cultuur van de nette homogene voortuinen dan ook aardig dwingend.

Geen eigen rechter

Komt de buurman bij jou klagen of heb jij klachten over de buren in je woonwijk? Probeer er eerst samen uit te komen. Onwetendheid en onbegrip liggen vaak ten grondslag aan conflicten. Leg uit waarom je dingen zo aanpakt en verander desgewenst en indien mogelijk je werkwijze. Vertel over de magie en meerwaarde van je eigen compost en laat de buren ruiken. Een composthoop hoeft niet te stinken. Doet deze dat wel, dan is hij onvoldoende belucht of zit er verkeerd materiaal in. Lees hier meer over het aanleggen van een goede composthoop.

Sta open voor elkaar. Is wederzijds begrip ver te zoeken? Blijf ver weg van agressie en uit je boosheid bij de huurcommissie, de gemeente of de rechter. Speel geen eigen rechter. Beschuldig je niet aan vernieling en haal geen takken, heg of hekwerk van de ander weg. Zelfs niet een hekwerk dat van jullie beiden is. Het opzettelijk beschadigen of onbruikbaar maken van een goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, is strafbaar op basis van art. 350 uit het wetboek van strafrecht. Doet de ander dat, dan doe je het beste maar aangifte.

De officiële weg is het beste, ook al heb je soms een lange adem nodig.

Fotocredits:
Foto moestuin door Medea Malmö gepubliceerd onder CC-licentie.
Foto reliëf in de moestuin door Ron Porter via Pixabay
Moestuincomplex door Mijnnijmegen / CC BY-SA
Moestuin aan de straatkant door Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed / CC BY-SA
Rechtershamer door Chris Potter / CC BY