materiaal

Als je gaat voorzaaien, doe je dat in kweekbakjes. Die kun je heel gemakkelijk zelf maken. Papieren kweekbakjes maken voor de moestuin lukt goed vanaf een jaar of zeven.

Voorzaaien voorkomt dat de zaden worden opgegeten en geeft de plant voorsprong. Nu is het nog te koud om buiten te zaaien, maar binnen zaaien kan al wel. En als het dan warm genoeg is om uit te planten en je plantje heeft ten minste 2 echte blaadjes (niet de de kiemblaadjes) dan is je plant sterk genoeg om de elementen te doorstaan.

Er zijn kleine kweekbakjes te koop, maar je kunt ze ook zelf maken. De volgende voorbeelden zijn van plastic. Ze zijn praktisch, maar niet heel duurzaam. Hoewel het al een stuk duurzamer wordt als je dat plastic na gebruik apart inzamelt.

Plastic kweekbakjes

Wie uit plastic botervlootjes zijn boter eet, heeft een mooi kweekbakje van het juiste formaat. Behalve even goed schoonmaken hoef je daar niets meer aan te doen.

Ook plastic yoghurtpotjes zijn een goedkope manier om te zaaien. Ook eerst schoonmaken en zaaien maar!

De champignonbakjes met de gaatjes onderin zijn nog beter, omdat overtollig water eruit kan lopen. En met het plastic deksel erop wordt jouw kweekbakje een mini-kasje. Zet het deksel open zodra de zaden opkomen.

Verder zijn er nog de doorzichtige gebakdozen die je voor de helft kunt vullen met een mengsel van zand, compost en aarde. Het deksel erop en het is een minikasje. Doe het deksel wel open als de zaden opkomen. Omdat er maar een klein laagje grond in kan, moet je de plantjes verspenen als ze groter worden.

Ook halve kunststof flessen kun je gebruiken als kweekbakje. Knip de fles doormidden en je bent klaar.

Deze flessenhelften kun je ook als stolp gebruiken op de tuin en over zaailingen heen zetten om te beschermen tegen slakken en het weer. Haal de fles wel weg zodra het plantje groter wordt en de fles raakt zodat het ruimte heeft om te groeien.

Papieren kweekbakjes

Als je papieren kweekbakjes gebruikt, kunnen je plantjes met bakje en al de grond in. Je hoeft ze niet te verspenen en zo loop je ook niet het risico de wortels te beschadigen.

Want papier verteert namelijk en kan blijven zitten. Turfpotjes kun je ook laten zitten, maar turf is niet duurzaam. Een ander voordeel is dat papier water doorlaat waardoor je plantjes niet kunnen verdrinken. Nadeel is dan weer dat het papier gemakkelijk kan scheuren als het erg nat wordt. Zet papieren potjes daarom op een draagbare ondergrond zodat je de potjes zelf niet steeds hoeft te verzetten.

Let wel op welk papier je gebruikt! Hoe minder bewerkt, hoe beter. Dus geen glossy’s met een kunststoflaagje en geen kleureninkt. Zwarte inkt is ook niet ideaal, maar de zware metalen die er vroeger in zaten, zijn er inmiddels wel uit.

Potjes van (kranten)papier

Potjes van krantenpapier kun je rond of vierkant maken.

Ronde bakjes maak je als volgt:

Neem een lege spuitbus met een holle onderkant.

Knip dan uit een repen in de lengte van ongeveer 10 cm breed en rol deze om de lege spuitbus. Laat ze ongeveer 3 cm aan de onderkant uitsteken en vouw ze naar binnen. Dan schuif je het rolletje papier voorzichtig van de spuitbus af. Was na afloop even de inkt van je handen.

Er is trouwens ook een houten ronde potjesmaker op de markt, die is te koop bij o.a. Eco-logisch, Amsterdam.

Hier zie je hoe je repen krant om een potje rolt ronde potjes.

Vierkante potjes

Met krantenpapier kun je ook een vierkant potje vouwen en je origamivaardigheden oefenen. In het volgende filmpje zie je hoe je vierkante papieren potjes maakt met een soort handvatten.

Geen lijm

Als je je planten straks met kweekbakje en al in de grond wilt zetten, en dat wil je, zorg dan dat alles verteerbaar is. Dus geen nietjes, plakband of chemische lijm. Wil je toch lijmen? Gebruik dan behanglijm op basis van (aardappel)zetmeel.

Kweekbakjes van eierdozen

Ook het papier van eierdozen vergaat als je het in de grond zet. Deze dozen zijn dus geschikt om de zaailing met potje en al uit te planten. Waar één ei stond, plant je één zaadje. Een eierdoos voor zes eieren is dus voor dus voor zes zaden, en een eierdoos voor twaalf eieren is dus voor twaalf zaden.

Het deksel kun je van de eierdoos afknippen, die heb je niet nodig. De holtes van de rest van de doos vul je met aarde vermengd met zand, kijk voor het vullen anders even bij de les over binnen zaaien. Zet een schaal onder de doos tegen het lekken. Met grond of cocosaarde erin, blijft het doosje stevig genoeg totdat de zaailingen naar buiten gaan.

Kweekbakjes van wc-rolletjes

Ook wc-rollenpapier vergaat in de grond. Een zaaibakje maken van een wc-rolletje is heel eenvoudig. Knip het rolletje aan de onderkant 4 keer in tot 3,5 cm. De vier flappen die ontstaan, vouw je naar binnen. Zorg ervoor dat de knipjes (en dus de flapjes) even lang zijn anders staat het rolletje scheef.

Plak de flappen niet vast, want plakband vergaat niet. Zodra je er aarde in doet en water geeft, wordt het karton vochtig en veert het niet meer terug. Zet er een bak of bord onder tegen lekkage.

Hier kun je de wc-rol nog eens bekijken.

Zaaien in eierschalen

Neem zes schoongemaakte halve eierschalen en vul deze met zaaiaarde (mengsel aarde, compost en zand). Daar plant je de groenten- of bloemenzaadjes in. Zet de eierschalen in de vakjes van een eierdoos waarvan je de deksel hebt verwijderd.

Om het er extra leuk uit de laten zien, kun je in één vakje een voorjaarskabouter zetten. Die maak je als volgt:

Neem een wc-rolletje en knip de onderkant 6 keer zo’n 3 cm in. Vouw de randen naar binnen en plak ze vast met plakband (dit wc-rolletje gaat niet de grond in, maar is voor de sier.) Draai het rolletje om en verf de bovenste helft in huidkleur. De onderste helpt verf je in de kleur van de jas van de kabouter, blauw, geel, groen, de keuze is aan jou.

Van één van de punten in het eierdoosje maak je zijn muts. Verf het rood en plak het bovenop zijn hoofd met lijm. Teken een gezichtje op de wc-rol en maak van wol of wit vilt een baard en wenkbrauwen die je ook vastplakt met lijm.

Zet de kabouter in één van de vakjes. Dat wordt dus één eierschaal minder. Vergeet de schaaltjes geen water te geven!

Naambordjes

Bij de zaaibakjes plaats je naambordjes, die kun je zelf maken. Het kan lastig zijn deze in de bakjes te plaatsen, die zijn al zo klein en de aarde is stevig aangedrukt om het zaadje niet te laten wegvloeien. Handiger is vastgeklemd tussen een aantal bakjes in.

In de les over binnen zaaien lees je wanneer je het beste kunt voorzaaien. Gebruik bij het zaaien het liefste biologisch zaad.

Foto door Stacie gepubliceerd onder Creative Commons-licentie.