Aardappelen rooien
Het is tijd om de vroege aardappelen te rooien. Spannend! Hoeveel aardappelen heeft jouw aardappelplant?
Hopelijk heb je geen last gekregen van de aardappelziekte (over de aardappelziekte kun je hier meer lezen). Of hoefde je als dit wel het geval was slechts een paar bladeren te verwijderen.
Aardappelen rooien doe je door de hele plant eruit te wippen. Maar wel mét de kluit waarin de aardappelen zitten. Het beste gebruik je daarvoor een spitvork. Heb je die niet, dan kan het ook met een spade of schop (‘bast’).
Steek het gereedschap zo’n 20 cm onder de plant en wip de hele boel omhoog. Dan haal je de oogst uit de kluit waarbij je voorzichtig de aarde eraf wrijft. Vervolgens leg de aardappels net zo voorzichtig in een kistje of emmer. Waar appels beurs worden als je ze hard behandeld, krijgen aardappels blauwe plekken. Niet zo lekker dus!
Alle aardappelen eruit
De moederaardappel die je in de grond stopte, is inmiddels verschrompeld. Ze laat grote aardappelen na, maar ook kleintjes. Die haal je ook uit de grond, ook al zullen ze de winter best overleven en in het voorjaar weer uitschieten.
Het is verleidelijk om te kijken of ook hier nieuwe aardappelen aan komen. Maar het is beter dat niet te doen. Misschien zit er een ziekte in. Het is beter schone, nieuwe aardappelen te poten volgend voorjaar. Of volgens jouw vruchtwisselingsschema een heel ander gewas te telen.
Want je kunt beter niet vaker dan drie jaar achtereen aardappelen op dezelfde plek telen, want er kan aardappelvermoeidheid optreden. Dit houdt in dat de planten gevoeliger worden voor aaltjes. Meer over aardappelmoeheid kun je lezen in de les over aardappelen op de tuin.
De kleine aardappelen zijn krieltjes. Net geoogst laat je aardappelen eerst een paar dagen ‘rusten’. Daarna zijn ze nog zo vers dat je ze met de schil (gekookt/gebakken) kunt eten. Die kleintjes wil je ook niet schillen, je houdt bijna niets meer over!
Bloeiende aardappelen
Soms gaan je aardappelplanten voordat ze verwelken bloeien. Witte bloemen voor aardappelen met ene gele schil en paarsige bloemen voor aardappelen met een rode schil. Vaak vallen de bloemen verdord af, maar soms ontwikkelen zich in de bloem een soort kleine ‘tomaatjes’ met daarin de zaden van de aardappel. Let er goed op dat kinderen die niet opeten. Ze zijn namelijk giftig, net als de bloemen en bladeren van de aardappel.
De zaden kun je zaaien, maar je krijgt een betere kwaliteit aardappelen met speciaal geteelde pootaardappelen. Aardappelplanten opkweken vanuit zaad kost veel meer tijd dan vanuit pootaardappelen. Het is bovendien niet gezegd dat je uit het zaad net zulke lekkere aardappelen krijgt als de aardappel die het zaad voortbrengt.
Wassen met regenwater
Het oogsten of rooien van aardappelen kan pas na de bloei. Vaak wacht je ook totdat het loof sterft, maar niet langer dan twee weken. De laatste aardappelen worden in de eerste helft van oktober gerooid.
Net gerooide aardappelen kun je schoonwassen met regenwater uit de regenton. Laat ze daarna goed drogen, een halve dag tot een dag. Op vochtige aardappelen kunnen schimmelsporen van de aardappelziekte ontkiemen.
Aardappelen bewaren
Bewaar de aardappelen koel, droog en donker. In het licht worden ze groen en zijn ze niet te eten. Ze bevatten dan solanine wat giftig is voor de mens! Bewaar aardappelen niet in plastic, ze moeten kunnen ademen. Het beste bewaar je ze in halfopen bakken, zodat er voldoende beluchting is, en in lagen niet dikker dan 50 cm. De ideale bewaartemperatuur is 4°C tot 8°C.
Buiten bewaren in een aardappelhoop kan ook, op een droge plek in de schaduw. In het begin dek je de aardappelen af met stro en wat grond om het stro vast te leggen. Als het kouder wordt gaat er een dikke laag stro en een 25 cm grond bovenop. Deze hoop moet nu en dan gelucht worden om vocht en te hoge temperatuur te vermijden.
Je kunt vroege aardappelen tot nieuwjaar bewaren, de middelvroege en late aardappelen kun je wat langer bewaren. Verwijder eventuele uitlopers. Aardappelen die sponsachtig worden, kan je een tijdje in koud water leggen. Ze zullen zich volzuigen en harder gaan aanvoelen.
Gaan de aardappelen stinken, dan heb je last van aardappelziekte. Het volstaat om de aangetaste aardappelen weg te gooien. Als je dat niet doet, zullen de andere aansteken. De rest kun je gewoon opeten.
Recepten met aardappel
Genoeg om uit te proberen!