insecticiden

Een bijzonder bestrijdingsmiddel voor onder andere schimmels, spint en bladluis is neemolie. Dit is mits goed gebruikt een selectief insecticide dat plaagdieren bestrijdt en de helpende insecten ongemoeid laat.

Neemolie is afkomstig van de zaden van neemvruchten. De vruchten groeien aan de neemboom die je veel tegenkomt in India. Daar wordt de neemboom als wonderboom gezien en dat is niet voor niets. De bladeren, wortels, bloemen, zaden, vruchten en gedroogde takken hebben allemaal geneeskrachtige waarde. De neemboom wordt beschouwd als een van de veelbelovendste bomen van de 21ste eeuw door zijn toepassingen in geneeskunde en plaagbestrijding.

200 soorten insecten

Olie van de boom wordt veel gebruikt in de biologische landbouw en wordt al eeuwen gebruikt in de Ayurvedische geneeskunde.

Neemolie bevat geconcentreerde triglyceriden en triterpenoïden èn hoge concentratie aan azadirachtine. Deze stof is effectief tegen schimmels en ruim 200 soorten zuigende en knagende insecten waaronder spint, mieren, mijten, slakken, witte vlieg, bladluizen, trips, Japanse kevers, mottenlarven, schildluis en spintmijten. Omdat het mijten doodt, die geen insecten zijn, maar verwant aan spinnen en teken, wordt neemolie ook wel een ‘miticide’ genoemd.

Alleen schadelijke insecten

Neemolie doodt alleen de voor jouw moestuin schadelijke insecten, terwijl de insecten die voor ons nuttig zijn ongemoeid blijven. Dat heeft alles te maken met het feit dat dieren de olie eerst moeten binnenkrijgen voordat het zijn werk doet. Lieveheersbeestjes, vlinders, bijen en regenwormen eten de plant niet op en zijn veilig zodra de neemolie is opgedroogd en opgenomen door de plant.

Bij de dieren die de neemolie via consumptie binnenkrijgen, zorgt de azadirachtine samen met andere stoffen ervoor dat de insecten hun eetlust en paarlust verliezen. Het duurt vervolgens even voor de insecten het loodje leggen en de populatie aan insecten afneemt doordat geen nieuwe eitjes worden gelegd. Dat kan dagen of zelfs weken duren, heb geduld.

Hoe gebruik je neemolie?

Om ervoor te zorgen dat de plaagdieren de olie binnen krijgen, benevel je de plant ermee. Hoe maak je een oplossing?

• Neem olie van de eerste persing.
• Neem geen koudgeperste olie. Dit type olie wordt meestal verkocht voor andere doeleinden, zoals het maken van zeep in cosmetica- en schoonheidsproducten.
• Kies voor olie die wordt verkocht als insecticide. Bijvoorbeeld via deze website of deze website. Meestal zijn dit extracten van neemolie die het actieve bestanddeel azadirachtine bevatten. Als het goed is staat op de verpakking de verhouding die je nodig hebt voor gebruik als insecticide. Vaak is het aandeel neemolie-extract op de hoeveelheid water slechts 0,1%-0,2%. Je voegt het extract toe met een druppelaar. Het is belangrijk de aanwijzingen op de verpakking goed op te volgen, omdat teveel olie de plant kan beschadigen.
• Meng de olie met het water (vaak komt het neer op 1 theelepel neemolie per liter water, maar volg de gebruiksaanwijzing op de verpakking). Het kan zijn dat de neemolie lijkt op boter of gelei, dat gebeurt bij lagere temperaturen. Dat schaadt de olie niet. Sterker nog, neemolie is gekoeld langer houdbaar. Is de neemolie te stroperig, leg het flesje even in een waterbad van 30°C en de olie wordt weer vloeibaar, zodat je gemakkelijker kunt afmeten.
• Het best is om warm water te gebruiken bij het mixen, waarna je het mengsel laat afkoelen. De neem blijft langer vloeibaar en mengt zich beter met warm water. Gebruik warm en geen kokend water, omdat sommige nuttige verbindingen hierdoor kunnen afbreken.
• Omdat neemolie zo slecht mengt met water is het handig wat vloeibaar afwasmiddel toe te voegen, liefst zonder fosfaten. Gebruik niet meer dan vier of vijf druppels per liter.
• Eenmaal gemengd, doe je de oplossing in een verstuiver of een spuitfles met de fijnste verneveling. Spuit de boven- en onderkant van de bladeren in. Draai de planten 360° als dat mogelijk is om een volledige dekking te verkrijgen, maar Voorkom dat de vloeistof gaat druipen. Sla geen stukje over en schud de fles regelmatig tijdens het sprayen om te oplossing goed gemengd te houden.

Neemolie is nogal vet, pas op voor vlekken! En het ruikt ook nogal sterk.

Wanneer en hoe vaak spuiten?

Om ervoor te zorgen dat het middel alleen de insecten doodt die je planten aantasten, is het belangrijk om de neemolie heel vroeg in de ochtend of laat in de avond te spuiten, wanneer de nuttige insecten slapen en niet in aanraking kunnen komen met de plant voordat de olie is opgedroogd.

Laat in de avond of vroeg in de morgen is bovendien niet zoveel licht als de rest van de dag. Neem breekt af in de zon en het zachte licht helpt verbranding bij je planten voorkomen.

Ter preventie spuit je eens in de tien dagen. De olie werkt als een onzichtbaar pantser tegen vraatdiertjes en schimmels.

Heb je een plaag, spuit dan twee keer per week, gedurende twee weken, totdat je plaag onder controle is.

Regelmatig gebruik helpt ook tegen meeldauw, roest, zwartevlekkenziekte en andere schimmels die vaak voorkomen onder vochtige omstandigheden. Neemolie kan ook wortelrot voorkomen of onder controle houden. Voeg in dat geval een heel klein beetje toe aan water uit de gieter (lees ook hier de gebruiksaanwijzing).

Na gebruik sproeier, verstuiver of gieter schoonmaken met heet water is aan te raden, om alle olieresten eruit te wassen.

Schade aan de omgeving

Azadirachtine wordt gezien als een veilige insecticide in de Europese Unie, hier kun je zien dat het is goedkeurd. Neemolie is voor de omgeving dan ook niet bijzonder belastend. Azadirachtine is biologisch afbreekbaar en het gebruik ervan is voor vogels en zoogdieren en bijen niet schadelijk, ze krijgen het bij goed gebruik immers niet binnen. Ook bij bodemdiertjes richt neemolie weinig schade aan. Voor waterleven is neemolie daarentegen wel schadelijk, aangezien het de olie zich verspreidt in water. Het is daarom niet aan te raden de neemolie-oplossing te gebruiken binnen 5 meter van een vijver, beek of rivier.

Lees meer in het onderzoek naar de effecten van neemolie op de natuur.

Effect op mensen

Het lichaam van zoogdieren, waaronder mensen, reageert anders op de stof dan dat van insecten. Voor mensen levert neemolie bij uitwendig gebruik geen problemen op. Langdurige inname van olie kan schade aan lever en nieren opleveren. Voor kleine kinderen is neemolie ronduit gevaarlijk. Zorg ervoor dat ze dit absoluut niet binnenkrijgen. Ernstige bijwerkingen zijn braken,diarree, epileptische aanvallen en zelfs de dood. Eenmaal gedroogd op de plant, zal neemolie niet meer zoveel kwaad kunnen. Het is eerder vanuit de fles of nat op de plant dat kinderen het misschien kunnen binnenkrijgen. Berg het flesje dus goed op!

Lees hier meer over de bijwerkingen van neemolie.

Het is ook belangrijk te controleren op allergische reacties. Adem de oplossing kort in en/of doe een drupje van de oplossing op je huid. Ben je zwanger? Overleg dan vóór gebruik met de huisarts.

Pas neemolie verder niet toe binnen drie weken voor de oogst. De olie kan de uiteindelijke smaak beïnvloeden.

Fotocredits:
Neemboom (Azadirachta indica) door Dhanabalbsc, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons .
Vruchten neemboom door Dinesh Valke, gepubliceerd onder CC-licentie.
Fruit en zaden neemboom door Paryavarana Margadarsi Vaisakhi, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons