herfst

In de herfst vallen blaadjes en zijn er dode planten. Daarin vinden dieren een onderkomen voor de winter, dus ruim liever niet alles op. 

Benodigdheden: 

• Cementbakken of plastic manden met handvatten
• Loeppotjes 
• Zoekkaarten 
• Schepjes 
• Harkjes 

Duur: 1,5 uur, maar je kunt de drie stappen verdelen over dagen of dagdelen.

In stengels liggen eitjes van insecten die zelf doodgaan voor de winter. Tussen bladeren en dode takken brengen kikkers, padden en egels de winter door. Ook vlinders en hun poppen huizen in resten snoeiafval, boomschors en afgestorven planten. Al dat dode materiaal herbergt zo heel wat leven! 

Het is belangrijk veel rommelhoekjes met blad, dode planten en takken te laten liggen voor al dat leven en niet alles op te ruimen. Maar er zijn vast plekken waar je wel gaat ruimen. Blad haal je bijvoorbeeld weg van gazon dat anders verstikt en van de paden die anders spekglad worden.

Heb je geen of nauwelijks blad van bomene en heesters in de moestuin? Ga dan naar een plek waar wel blad ligt. Blad is niet zwaar, dus de kleuters kunnen zelf manden met handvatten dragen als jullie te voet gaan.

Met het verzamelde blad kun je de lege moestuinbedden bedekken. Bladmulch is erg goede mulch. Het blad rot weg en wordt organisch materiaal dat de bodem voedt. In de winter beschermen de bladeren bovendien de bodem tegen de vrieskou. Je kunt elk blad gebruiken, maar ik zou niet uitsluitend eikenblad gebruiken, daarmee verzuurt de bodem. 

Stap 1: bladeren verzamelen

Met het verzamelen van het blad kunnen kleuters je goed helpen. Laat het ze van de plekken die jij aanwijst weghalen. Met hun handjes kunnen ze het oppakken en in kleine emmertjes doen, die ze legen in grote cementkuipen of plastic manden met handvatten als ze ermee moeten lopen. 

Terwijl jullie dat doen benoem je de soorten bladeren: eikenblad, beukenblad, es, berk… Met een bladzoekkaart kunnen de kleuters zelf de vorm herkennen en het woord zien staan. Vertel dat in de bladeren kleine diertjes wonen. Misschien ontdekken jullie er een paar? Houd een zoekkaart bij de hand om ook hiervan de soort erbij te zoeken. 

Stap 2: met bladeren spelen

Kleuters vinden het leuk om met bladeren te spelen. Gooi de bakken met verzameld blad om als het niet te hard waait op een plek waar je het gemakkelijk weer bijeen kunt harken. Laat de kleuters ermee spelen. Zo mogen het omhoog gooien, zich ermee bedekken, erin rollen… 

Daarna laat je ze het blad weer in de grote bakken doen. 

Stap 3: met bladeren mulchen

Dan vertel je dat ook in de bodem diertjes wonen zoals de regenworm, die het blad opeet en daarna uitpoept. Die poep is mest voor de planten die dan goed groeien, jullie voedsel. 

Jullie gaan de regenworm helpen door het blad alvast in stukjes te scheuren. Zo verteert het sneller. 

Je vertelt dat de bodemdiertjes het koud krijgen in de winter en dat jullie ze helpen het warm te houden. Laat de kinderen met schepjes graven in de teeltbedden waar niets staat. Welke diertjes komen ze tegen? Houd loeppotjes en zoekkaarten bij de hand. 

Dan mogen ze het versnipperde blad uitstrooien op de plekken die jij aanwijst. Dat kunnen lege bedden zijn om rond wintergroenten als de kleuters voorzichtig genoeg zijn. Geef van tevoren aan hoe dik te laag moet zijn. Laat kleuters die dat kunnen en willen de laag gelijkmatig aanharken. Vertel dat behalve een dekentje de bladeren ook voeding zijn voor de planten, kom even terug op het verhaal van de worm.  

Vertel ze dat jullie in het voorjaar weer gaan zaaien in de lege bedden. Vraag welke groenten zij graag zouden willen telen. Welke groenten hadden jullie vorig jaar? Wat was het lekkerst? kunnen jullie dat volgend jaar weer telen? Denk daarbij aan de wisselteelt als je in de volle grond teelt.