geneeskrachtig

Mahonia komt vooral voor op droge grond, in duingebieden en naaldbossen en verdringt daar inheemse soorten die soms zeldzaam zijn. Hoe minder zaad de struik verspreidt, hoe beter. Met besjes plukken en de zaden vernietigen, doe je de natuur dus een deugd. Een mahoniastruik in de buurt? Pluk de bessen en maak er jam van!

Deze groene besjes worden in augustus/september rijp. In de zaden zitten giftige alkaloïden, net als in de wortel, de bloemen en bladeren. Het is dus belangrijk de zaden niet binnen te krijgen. Tel daar de stekelige bladeren bij op en je kunt gerust zeggen dat dit niet voor kinderen is. Toch wil ik de struik vermelden. Omdat hij invasief is en je hem beter niet aanplant èn omdat hij bijzondere eigenschappen bezit.

Geneeskrachtige eigenschappen

Ondanks de giftige alkaloïden in de wortel, de bloemen, bladeren en de pitten van de bessen, is de plant altijd veel gebruikt vanwege zijn geneeskrachtige eigenschappen.

Van oudsher maakte de Noord-Amerikaanse natives van de bessen, schors en wortel drankjes en aftreksels tegen koorts, koliek, geelzucht, gal-, lever- en nierkwalen. Ook nu nog wordt in de kruidengeneeskunde aftreksels van voornamelijk de wortel toegepast tegen ontsteking van het maagslijmvlies en tegen diarree. Ook zou het een vochtafdrijvende en laxerende werking hebben.

Recept thee

Een aftreksel maak je als volgt:

Droog de wortel of de schors. Snijd het heel fijn. Om de werkzame en voor hittebestendige alkaloïden te extraheren, kook je de massa kort.

Doseringen zijn afhankelijk van het gewicht van de persoon, van de kwaal (acuut of chronisch) en de gebruiksduur. Een gemiddelde dosering is een goed gevulde eetlepel per kopje 3 maal daags gedurende 1 tot 3 weken. Een eetlepel is fijngesneden ongeveer 8 gram wortel. Een kopje kan ongeveer 150 ml water bevatten.

Van de alkaloïden Berberine is bekend dat het helpt ontstekingen te verminderen en de groei en verdeling van bepaalde cellen kan vertragen. Deze stof remt dus mogelijk ook de ontwikkeling van tumoren.

Bessen eten

Je moet er niet teveel van binnenkrijgen, maar af en toe wat besjes eten kan geen kwaad. Regelmatig wat bessen eten (spuug de pit uit) is goed voor de spijsvertering, je lever, je stofwisseling, je immuunsysteem, je bloedcirculatie en wanden van je bloedvaten en het helpt tegen veroudering. In bessen zitten veel vitamine C en E en micro- en macro-elementen zoals koper, zink, mangaan en natrium.

Jam maken

De Mahoniabessen zijn behoorlijk zuur. Alleen verwerkt is het vruchtvlees lekker. Met dit recept maak je van de bessen een lekkere zoete jam zonder zaden.

Wat heb je nodig?

• 1 kilo rijpe mahoniebessen
• 1 liter appelsap
• ½ kilo geleisuiker

Zo maak je de jam

Was de bessen, zet ze op met zoveel water dat ze net onder staan. Kook alles op een zacht vuur maximaal 5 minuten. Wrijf de massa door een zeef met een houten lepel. Gooi de pitten weg bij het huisafval.

Vermeng de pulp met 1 liter appelsap. Breng aan de kook en laat de massa op een zacht vuur 10 minuten inkoken (eventueel het schuim eraf scheppen).

Voeg de geisuiker erbij, breng nogmaals aan de kook brengen en doe de jam gelijk in schone afsluitbare jampotten. Zet de potjes bij na 15 minuten afkoelen nog eens 10 minuten op zijn kop zetten. Laat helemaal afkoelen en doe een etiket op de pot.

Deze jam kun je op brood doen, maar hij is ook lekker door appeltaart en andere appelgerechten (zoals appelmoes). Verder is de jam een lekkere basis voor sauzen bij wild, vlees en vis.

Niet gebruiken als….

Hoe gezond en geneeskrachtig de struik ook is, je kunt deze producten van deze struik beter niet inwendig gebruiken als je last hebt van:

• Een te snel werkende schildklier;
• allergieën (voorzichtig uitproberen);
• of maagzuur en gastritis of schade aan je maag en slokdarm.

Het spijsverteringssysteem van kinderen reageert vaak heftiger op de zuren en tannines van bessen, dus maak je jam, laat ze niet teveel eten van deze jam.

Ook als je zwanger bent of borstvoeding geeft, gebruik je beter niets van Mahonia.

Nog een tip: het gebruik van mahoniestruik kan tot winderigheid leiden. Eventueel kun je eenjarig bonenkruid of bergbonenkruid gebruiken om dit tegen te gaan.

Uitwendig gebruik

Van mahoniestruik wordt in de fytotherapie uitsluitend de wortel gebruikt. De wortel is felgeel van kleur en heeft een bittere smaak. Hij heeft antimicrobiële, antiseptische, anti-inflammatoire en antibacteriële eigenschappen.

Huidontstekingsziekten worden van oudsher behandeld met een papje van de schors of een extract van de wortels van mahoniestruik.

Een extract maak je als volgt:

Maak een aftreksel zoals beschreven onder het kopje Recept thee.

Vervolgens concentreer je het extract door deze te laten uitdampen. Je kunt een droog extract maken waarbij je nog maar 10% aan vocht overhoudt. Of een vloeibaar extract waarbij de helft de grondstof is en de andere helft vloeistof. Stroperig kan ook, dan is er 25% vocht aanwezig.

Een papje of extract helpt bij huidontstekingen als acné, steenpuisten, herpes, eczeem en psoriasis,

Kleurstoffen

Uit de wortels en de takken met blad worden ook kleurstoffen gewonnen (groengeel, oranje en roze) voor het verven van textiel. Probeer het eens! Wel je handen goed wassen erna vanwege de alkaloïden.

Fotocredits:
Bloemen Mahonia door DEZALB van Pixabay
Bessen Mahonia door Genet at German Wikipedia, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons